سال ها بود که خانم ها برای گرفتن گواهینامه موتور با مشکل روبرو بودن و عملا اجازه رسمی نداشتن. اما حالا خبرای خوبی اومده. با تغییرات جدید، خانم ها هم میتونن برای گرفتن گواهینامه موتور اقدام کنن. این تصمیم هم طرفدارای زیادی داره هم مخالفایی که میگن خیابونای ایران آماده نیست.
ولی به هر حال این قانون یه قدم بزرگ برای برابری حقوقیه و احتمالا توی آینده نزدیک اجرایی میشه.
موتورسواری همیشه تو ایران بیشتر با آقایون گره خورده. اما سال هاست که خیلی از خانم ها هم به این ورزش و وسیله نقلیه علاقه دارن و دنبال این هستن که بتونن قانونی و راحت موتورسواری کنن. حالا سوال اصلی اینه: آیا تو ایران موتورسواری زنان مجازه یا نه؟
طبق قوانین راهنمایی و رانندگی ایران، موتورسواری برای زنان به طور کامل ممنوع نیست، اما مشکل اصلی اینجاست که تا همین چند وقت پیش عملا خانم ها نمیتونستن گواهینامه موتور بگیرن. چون سامانه های صدور گواهینامه فقط برای آقایون باز بود و اسم بانوان اصلا ثبت نمیشد.
یعنی قانون مشخصی برای «ممنوعیت موتورسواری زنان» وجود نداشت، اما چون گواهینامه صادر نمیشد، خانم ها به صورت قانونی نمیتونستن سوار موتور بشن.
قانون اساسی ایران به صورت مستقیم هیچ جا به موضوع موتورسواری زنان اشاره نکرده. یعنی نه به طور واضح گفته موتورسواری برای خانم ها ممنوعه و نه گفته مجازه. اما ماجرا اینجاست که طبق اصل ۲۰ قانون اساسی، همه مردم ایران اعم از زن و مرد در برابر قانون مساوی هستن و باید از حقوق یکسان برخوردار باشن. همچنین در اصل ۲۱ قانون اساسی هم تاکید شده که دولت باید حقوق زنان رو در تمام زمینه ها تضمین کنه.
با توجه به همین اصول، میشه برداشت کرد که موتورسواری به عنوان یک حق اجتماعی نباید فقط برای مردها آزاد باشه و زنان هم حق دارن ازش استفاده کنن. با این حال، در عمل قوانین راهنمایی و رانندگی و رویه های اجرایی پلیس باعث شده بانوان نتونن به راحتی گواهینامه موتور دریافت کنن. این تناقض بین "حق برابر" در قانون اساسی و "محدودیت های اجرایی" باعث شده موضوع موتورسواری زنان همچنان مبهم و پرچالش بمونه.
از طرفی بعضی حقوق دان ها معتقدن محروم کردن زنان از گرفتن گواهینامه موتورسواری خلاف اصول برابری در قانون اساسی و حتی حقوق شهروندیه. چون وقتی یک زن میتونه راننده خودرو باشه یا حتی مشاغل سنگین داشته باشه، منطقی نیست که موتورسواری براش محدود بشه.
در سال های اخیر بارها بانوان برای گرفتن گواهینامه موتور اقدام کردن و حتی بعضی دادگاه ها هم به نفع اونها رای دادن. این نشون میده که قانون اساسی ظرفیت حمایت از این حق رو داره ولی هنوز در عمل یک سازوکار واحد و رسمی برای اجرای این حق به وجود نیومده.
وقتی پای موتورسواری بانوان به میان میاد، قوانین راهنمایی و رانندگی در ایران شفافیت چندانی ندارن و همین موضوع باعث ایجاد ابهام شده.
در آیین نامه های راهنمایی و رانندگی، به طور مستقیم ممنوعیتی برای موتورسواری زنان نوشته نشده. یعنی در متن قانون، کلمه ای وجود نداره که بگه "خانم ها اجازه موتورسواری ندارن". اما در عمل، پلیس راهور معمولا برای بانوان گواهینامه موتور صادر نمیکنه و همین باعث شده موتورسواری برای خانم ها محدود بشه.
طبق قانون، هر فردی که میخواد با موتور تردد کنه باید گواهینامه مخصوص داشته باشه. این گواهینامه فقط برای آقایان صادر میشه و به همین دلیل خانم ها حتی اگه مهارت بالایی هم داشته باشن، نمیتونن به شکل قانونی رانندگی کنن. در نتیجه، حضور بانوان موتورسوار در خیابون ها از نگاه پلیس به عنوان تخلف محسوب میشه، چون بدون گواهینامه در حال رانندگی هستن.
از طرف دیگه، در بعضی موارد دادگاه ها به نفع خانم هایی که برای دریافت گواهینامه اقدام کردن رای دادن و این موضوع نشون میده که قانون بالادستی (مثل قانون اساسی و اصل برابری حقوق) با موتورسواری زنان مشکلی نداره. اما چون آیین نامه های اجرایی و رویه پلیس تغییر نکرده، همچنان صدور گواهینامه برای بانوان متوقف مونده.
از نگاه قوانین راهنمایی و رانندگی، منعی مکتوب برای موتورسواری زنان وجود نداره ولی چون گواهینامه براشون صادر نمیشه، عملا موتورسواری بانوان غیرقانونی تلقی میشه. تا زمانی که آیین نامه ها اصلاح نشن و پلیس رسما گواهینامه موتور برای خانم ها صادر نکنه، این موضوع در بلاتکلیفی باقی میمونه.
طراحی و توسعه با تیم باریز
